Καλή χρονιά και άλλα τέτοια μπουρμπούτσαλα

Εντάξει, άλλαξε ο χρόνος, ε και; (so what) που λέμε κι εμείς οι Αγγλόφωνοι. Λες και έγινε κάτι. Το μόνο που άλλαξε στην πραγματικότητα είναι ότι για τις πρώτες μέρες, εβδομάδες ή και μήνες για μερικούς σλόου-μο αντί να γράφουμε 2012 θα μπερδευόμαστε και θα γράφουμε 2011 (δύσκολα κόβονται οι κακές συνήθειες).

Για τον χωροχρόνο δεν έχει γίνει κάτι συναρπαστικό (που να μπορούμε να το εντοπίσουμε με τα τηλεσκόπια μας τουλάχιστον). Δεν δημιουργεί κύκλους αρχής και τέλους όπως κάνουν τα ανθρώπινα ημερολόγια. Σύμφωνα με το Λεξικό της Οξφόρδης με τον όρο χρόνος εννοείται "η ακαθόριστη κίνηση της ύπαρξης και των γεγονότων στο παρελθόν, το παρόν, και το μέλλον, θεωρούμενη ως σύνολο". Ή όπως έλεγε ο Αϊνστάιν χαριτολογώντας ο χρόνος είναι αυτό ππου εμποδίζει όλα τα γεγονότα της Ιστορίας να συμβούν την ίδια στιγμή.

Ο χρόνος για τον Καστοριάδη είναι αυτοαλλοίωση και αν δεν είναι οντολογική δημιουργία μέσω της οποίας υπάρχει ανάδυση του άλλου, τότε σκεφτόμαστε το χρόνο ως ταυτιστικό και συζητάμε την επανάληψη στην κυκλικότητα, δηλαδή δίνουμε στο χρόνο χαρακτηριστικά του χώρου. Αν ο χρόνος είναι ανάδυση είδους, φιγούρας, μορφής, τότε η κατάργηση τους συνεπάγεται την ανάδυση μιας άλλης φιγούρας, μορφής, είδους. Έτσι ο χρόνος ως ετερότητα-αλλοίωση είναι ανάδυση μορφής και σημασίας (παράστασης) και κατ’ επέκταση φαντασιακής σημασίας-θεσμού. Όπως γράφει ο Καστοριάδης «αυτές οι φιγούρες είναι άλλες όχι μέσω αυτού που οι ίδιες δεν είναι («της θέσης» τους μέσα στο χρόνο) αλλά μέσω αυτού που οι ίδιες είναι». Πρόκειται συνεπώς για το πρόβλημα του καθορισμού του άλλου προς το αυτό, δηλαδή της ετερογένειας ως προς την ομοιογένεια και της μηχανιστικότητας ως προς τη δημιουργία. (Μπορείτε να διαβάστε ολόκληρο το άρθρο Χρόνος και δημιουργία στη σκέψη του Κ.Καστοριάδη)          


Τι είναι λοιπόν ο χρόνος; Είναι το μεγαλύτερο μυστήριο; Όχι, το μεγαλύτερο μυστήριο πρέπει να είναι, ότι ο καθένας μας είναι εδώ για ένα σύντομο χρονικό διάστημα, και αυτό που το Σύμπαν μας επιτρέπει στο πλαίσιο της ύπαρξής μας είναι να θέτουμε τέτοιες ερωτήσεις. Και να μεταβιβάζουμε από παιδική ηλικία σε παιδική ηλικία τη χαρά της αναζήτησης, της ερώτησης και της μεταβίβασης της γνώσης για το τι ξέρουμε και τι δεν ξέρουμε.