Ο Επιμενίδης

Σήμερα παρακολούθησα ένα σεμινάριο ενός γνωστού εκπαιδευτικού οίκου όπου έγινε αναφορά στον Επιμενίδη ο οποίος είχε πει την γνωστή φράση Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται (οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες.

Το θέμα του σεμιναρίου είχε να κάνει σχέση με πωλήσεις προϊόντων των κέντρων ξένων γλωσσών και επικεντρώθηκε σε θέματα NLP (Νευρογλωσσολογικού Προγραμματισμού) κάτι που έχω κάνει και στο Πανεπιστήμιο αλλά και ως σεμινάριο και ήταν ψιλοβαρετό οπότε είχα χαθεί στις σκέψεις μου και στην καινούρια διαφημιστική αφίσα για το 2008-2009

Αντιγράφω από την Ελληνική Βικιπαίδεια

O Επιμενίδης ήταν ξακουστός κατά την αρχαιότητα σοφός, θρησκευτικός διδάσκαλος, προφήτης και μάντης, καταγόμενος από την Κρήτη (κατά τον Διογένη Λαέρτιο από την Κνωσό, κατά τον Πλούταρχο από τη Φαιστό). Σύμφωνα με την μυθική παράδοση περί του βίου του, κοιμήθηκε για 57 χρόνια, εξ ου και η παροιμιώδης φράση Επιμενίδειος ύπνος. Έζησε συνολικά 157 ή 299 χρόνια. Το μόνο ιστορικό γεγονός του βίου του, αναφέρεται στην κάθαρση της Αθήνας από το Κυλώνειο Άγος (596 π.Χ.).

Ο Επιμενίδης έγινε αφορμή και για ένα γνωστό παράδοξο στη Λογική. Σε ένα ποίημά του είχε γράψει:

Κρῆτες ἀεὶ ψεῦσται (οι Κρήτες είναι πάντα ψεύτες)

Ο καθηγητής Rendel Harris διατύπωσε σε μια σειρά άρθρων του [1] τη θεωρία ότι οι στίχοι αυτοί προέρχονται από το ποίημα του Επιμενίδη Μίνως, το οποίο δε σώζεται, αλλά μετάφρασή του στα συριακά βρήκε στον σχολιασμό των Πράξεων των Αποστόλων του Isho’dad του Merv (περί το 850 μ.Χ.) και στο Gannat Busame. Ο Harris ανακατασκεύασε το ποίημα από τα Συριακά στα αρχαία Ελληνικά ως εξής:

Τύμβον ἐτεκτήναντο σέθεν, κύδιστε, μέγιστε,
Κρῆτες, ἀεὶ ψεῦσται, κακὰ θηρία, γαστέρες ἀργοί·
Ἀλλὰ σύ γ᾿ οὐ θνῇσκεις, ἕστηκας γὰρ ζοὸς αἰεί·
Ἐν γὰρ σοὶ ζῶμεν καὶ κινούμεθ᾿ ἠδὲ καὶ ἐσμέν

Στο σημείο αυτό ο Μίνως απευθύνεται στον Δία και του λέει πως οι Κρήτες τον θεωρούν θνητό, αλλά ότι είναι ψεύτες και αυτός είναι στην πραγματικότητα αθάνατος.

Κατά τον 19ο αιώνα διατυπώθηκε με βάση τη φράση του αυτή ότι οι Κρήτες είναι ψεύτες το εξής λογικό παράδοξο, γνωστό και ως παράδοξο του Επιμενίδη:

Ο Επιμενίδης λέει ότι όλοι οι Κρήτες είναι ψεύτες
Ο Επιμενίδης είναι Κρητικός
Άρα ο Επιμενίδης λέει ψέματα
Άρα οι Κρήτες λένε την αλήθεια
Άρα και ο Επιμενίδης λέει την αλήθεια
Άρα οι Κρήτες είναι ψεύτες κ.ο.κ.
Φαίνεται πάντως από το ποίημα ότι ο Επιμενίδης δεν το έθεσε ως παράδοξο, αλλά εννοουσε τους υπόλοιπους Κρήτες πλην του εαυτού του.